Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

risus H

  • 1 risus

    rīsus, ūs, m. (rideo), das Lachen, Gelächter, I) im guten Sinne, A) eig.: hominum de te, Cic.: dulcis quidam blandientis infantis risus, das Lächeln, Iustin.: alqd in risum vertere, lächerlich machen, Hor.: ista ad risum, ist zum Lachen, Cic.: risui sorori fuit, die Schw. lachte über sie, sie wurde von der Schw. ausgelacht, Liv.: risui est habitus, er wurde zum Gelächter (Gespött), Capit.: risus consecutus est, non in te, sed in errorem tuum, Cic.: in eam tabulam magni risus consequebantur, Cic.: togam sum eius magno hominum risu cavillatus, Cic.: miros risus edere, Cic.: risum movere, commovere, Cic.: risum concitare, Cic.: risus facere, Cael. in Cic. ep.: risum praebere, Lachen erregen, Iustin.: dare risus alci, jmdm. zum G. dienen, Hor.: dare risus iocosque, Stoff gewähren zu G. u. Sch., Hor.: risus captare, darauf ausgehen, Lachen zu erregen, Cic. u. Hor.: risu alqd excipere, über etw. lachen, Quint.: risu dissilire, Sen. od. rumpi, Afran. fr., od. dirumpi, Apul., vor Lachen bersten (bersten wollen), vergehen; so auch risu contendere ilia, Ov., risu ilia dissolvere, Petron.: risu corruere, Cic., oder emori, Ter., vor Lachen fast sterben: risum tollere, Hor.: risu quatere populum, durch L. dem V. das Zwerchfell erschüttern, Hor.: risum tenere, continere, sich des Lachens enthalten, Cic.: risum iam diu compressum etiam indecenter effudit, Petron. – B) meton., v. Gegenstand des Gelächters, o magnus posthac inimicis risus! Gespött, Hor. sat. 2, 2, 107: deus omnibus risus erat, wurde von allen ausgelacht, Ov. fast. 1, 438. – II) im üblen Sinne, der Spott, Hohn, per iocum deos irridens... Qui risus etc., Cic. de nat. deor. 2, 7. – III) personif., Risus als Gottheit der Thessalier, Apul. met. 3, 11.

    lateinisch-deutsches > risus

  • 2 risus

    rīsus, ūs, m. (rideo), das Lachen, Gelächter, I) im guten Sinne, A) eig.: hominum de te, Cic.: dulcis quidam blandientis infantis risus, das Lächeln, Iustin.: alqd in risum vertere, lächerlich machen, Hor.: ista ad risum, ist zum Lachen, Cic.: risui sorori fuit, die Schw. lachte über sie, sie wurde von der Schw. ausgelacht, Liv.: risui est habitus, er wurde zum Gelächter (Gespött), Capit.: risus consecutus est, non in te, sed in errorem tuum, Cic.: in eam tabulam magni risus consequebantur, Cic.: togam sum eius magno hominum risu cavillatus, Cic.: miros risus edere, Cic.: risum movere, commovere, Cic.: risum concitare, Cic.: risus facere, Cael. in Cic. ep.: risum praebere, Lachen erregen, Iustin.: dare risus alci, jmdm. zum G. dienen, Hor.: dare risus iocosque, Stoff gewähren zu G. u. Sch., Hor.: risus captare, darauf ausgehen, Lachen zu erregen, Cic. u. Hor.: risu alqd excipere, über etw. lachen, Quint.: risu dissilire, Sen. od. rumpi, Afran. fr., od. dirumpi, Apul., vor Lachen bersten (bersten wollen), vergehen; so auch risu contendere ilia, Ov., risu ilia dissolvere, Petron.: risu corruere, Cic., oder emori, Ter., vor Lachen fast sterben: risum tollere, Hor.: risu quatere populum, durch L. dem V. das Zwerchfell erschüttern, Hor.: risum tenere, continere, sich des Lachens enthalten, Cic.: risum iam diu compressum etiam indecenter effudit,
    ————
    Petron. – B) meton., v. Gegenstand des Gelächters, o magnus posthac inimicis risus! Gespött, Hor. sat. 2, 2, 107: deus omnibus risus erat, wurde von allen ausgelacht, Ov. fast. 1, 438. – II) im üblen Sinne, der Spott, Hohn, per iocum deos irridens... Qui risus etc., Cic. de nat. deor. 2, 7. – III) personif., Risus als Gottheit der Thessalier, Apul. met. 3, 11.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > risus

  • 3 risus

    rīsus, ūs, m. [id.], a laughing, laughter, laugh (equally freq. in sing. and plur.):

    risum movere... quid sit risus,

    Cic. de Or. 2, 58, 235 sq.; cf.

    the whole chapter, De risu,

    Quint. 6, 3:

    alicui risum magis quam stomachum movere,

    Cic. Att. 6, 3, 7; cf.:

    risum judicis movere,

    Quint. 6, 3, 1:

    risus populi factus est,

    Cic. Verr. 2, 4, 12, § 27; cf.: risus facere, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1:

    miros risus nos edere,

    Cic. Q. Fr. 2, 8 (10), 2;

    for which: ne spissae risum tollant coronae,

    Hor. A. P. 381:

    risus captare,

    Cic. Tusc. 2, 7, 17; so,

    risum captare,

    Quint. 6, 3, 26; 8, 3, 48:

    mediocris quidam est risus consecutus non in te, sed, etc.,

    Cic. Fam. 5, 2, 2:

    in eam tabulam magni risus consequebantur,

    id. Q. Fr. 2, 6, 5:

    togam sum ejus magno hominum risu cavillatus,

    id. ib. 2, 10 (12), 2:

    risu cognoscere matrem,

    Verg. E. 4, 60:

    amara lento Temperet risu,

    Hor. C. 2, 16, 26:

    proditor Gratus puellae risus,

    id. ib. 1, 9, 21; id. S. 1, 4, 34:

    risui sorori fuit,

    Liv. 6, 34; Just. 1, 4, 12; 44, 2, 4:

    nimis aegre risum continui,

    Plaut. As. 3, 2, 36:

    nequeo risu me admoderarier,

    id. Mil. 4, 2, 81:

    risu emoriri,

    Ter. Eun. 3, 1, 42: risu clandestino rumpier, Afran. ap. Non. 503, 14:

    unde oriebantur risus dulcesque cachinni,

    Lucr. 5, 1403:

    paene ille timore, ego risu corrui,

    Cic. Q. Fr. 2, 8 (10), 2.—
    II.
    Transf., an object of laughter:

    deus omnibus risus erat,

    Ov. F. 1, 438.—
    2.
    A jest, a practical joke, mockery:

    qui per jocum deos inridens, jussit, etc.... qui risus populo cladem attulit,

    Cic. N. D. 2, 3, 7.—
    3.
    Personified, as a deity, App. M. 3, p. 134, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > risus

  • 4 rīsus

        rīsus ūs, m    [rideo], a laughing, laughter, laugh: risum movere: risūs facere: Ne spissae risum tollant coronae, H.: risūs captare: risum tenere non posse: magni risūs consequebantur: risu cognoscere matrem, V.: proditor puellae risus, H.— An object of laughter, butt: risui sorori fuit, L.: O magnus posthac inimicis risus! H.: deus Omnibus risus erat, O.— A jest, joke, mockery: qui risus populo cladem attulit.
    * * *

    Latin-English dictionary > rīsus

  • 5 risus

    risus risus, us m смех

    Латинско-русский словарь > risus

  • 6 risus

    risus risus, us m улыбка

    Латинско-русский словарь > risus

  • 7 risus

    [st1]1 [-] risus, a, um: part. passé de rideo. [st1]2 [-] risŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - le rire. - [abcl]b - rire moqueur, risée, dérision, moquerie, raillerie. - [abcl]c - objet de risée, de moquerie. - [abcl]d - le Rire (dieu adoré en Thessalie).[/b]    - risum movere (commovere, concitare): faire rire.    - risum tenere: s'empêcher de rire.    - risui esse alicui: être la risée de qqn.    - qui risus hominum de te erat! Cic.: comme tu étais un objet de risée!    - ille est risus omnibus, Ov.: il est la risée de tout le monde.
    * * *
    [st1]1 [-] risus, a, um: part. passé de rideo. [st1]2 [-] risŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - le rire. - [abcl]b - rire moqueur, risée, dérision, moquerie, raillerie. - [abcl]c - objet de risée, de moquerie. - [abcl]d - le Rire (dieu adoré en Thessalie).[/b]    - risum movere (commovere, concitare): faire rire.    - risum tenere: s'empêcher de rire.    - risui esse alicui: être la risée de qqn.    - qui risus hominum de te erat! Cic.: comme tu étais un objet de risée!    - ille est risus omnibus, Ov.: il est la risée de tout le monde.
    * * *
        Risus, huius risus, mas. gen. Plaut. Ris, Risee.
    \
        Dentatus risus. Bud. Qui mord en riant.
    \
        Perspicuus risus. Martial. Qui fait apparoir les dents.
    \
        Captare risum. Cic. Faire chose pour rire, Tascher à faire rire.
    \
        Conciliatur risus. Quintil. On fait rire.
    \
        Concitare risum. Cic. Faire rire.
    \
        Consequutus est risus. Cic. On s'est prins à rire.
    \
        Dare risus alicui. Horat. Luy bailler matiere et occasion de rire.
    \
        Edere risum. Cic. Rire.
    \
        Elicere risum alicui. Iuuenal. Le faire rire.
    \
        Risus hominum de te erat. Cic. Les gents se rioyent de toy.
    \
        Excipere aliquid risu. Quintil. Se rire de quelque chose.
    \
        Excutere sibi risum. Horat. Se faire rire.
    \
        Risus factus est. Cic. On s'est prins à rire.
    \
        Facere risus. Caelius Ciceroni. Faire rire les gents.
    \
        Mouere risum. Cic. Faire rire les gents.
    \
        Quatere populum risu. Horat. Faire fort rire le peuple.
    \
        Soluentur risu tabulae. Horat. Se creveront de rire.
    \
        Tenere risum. Cic. Se garder de rire.
    \
        Tollere risum. Horat. Rire à haulte voix.

    Dictionarium latinogallicum > risus

  • 8 risus

    I rīsus, a, um part. pf. к rideo II rīsus, ūs m. [ rideo ]
    смех, улыбка, тж. насмешка
    risum movēre C, Ph (facere, concitare C, praebēre Just) — возбуждать смех
    risui esse alicui L и r. esse alicui O — быть чьим-л. посмешищем

    Латинско-русский словарь > risus

  • 9 risus

    , us m
      смех, улыбка

    Dictionary Latin-Russian new > risus

  • 10 Risus sardonicus

    Сардонический смех.
    По объяснению древних - смех, напоминающий судорожную гримасу, вызываемую отравлением произраставшей на острове Сардинии ядовитой травой (sardonica herba).
    Свидетель может страдать навязчивым состоянием без навязчивых идей. Он может быть не в состоянии удержаться от непроизвольной и неуместной улыбки, от судорожного смеха (risus sardonicus), от боязни покраснеть, под влиянием которой кровь бросается ему в лицо и в уши. (А. Ф. Кони, Свидетели на суде.)
    Судьба ему [ Н. А. Неклюдову ] дала - крылья орлиные, но не пустила его в поднебесье, а заставила летать низко, в упорной надежде вырваться на жадно желаемый простор. Отсюда вытекали служебные и правовые компромиссы, предшествовавшие тому времени, когда он подошел почти к самому порогу обширной, властной и могшей быть очень плодотворной деятельности, у которого его встретила внезапная смерть с ее risus sardonicus над мечтами и душевными жертвами, одинаково бесплодными. (Он же, Штундисты.)
    От стрихнина он умер. Взгляните-ка на его лицо. Взгляните на искажение лицевых мускулов. Это стрихнин. Это "risus sardonicus". (Брет Гарт, Разговор в спальном вагоне.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Risus sardonicus

  • 11 Risus abundat in ore stultorum

    Latin Quotes (Latin to English) > Risus abundat in ore stultorum

  • 12 Herēdis fletus sub persōna risus est

    Плач наследника - замаскированный смех.
    Публилий Сир (в цитате у Авла Геллия, "Аттические ночи", XVII, 14).
    Хотя большинство наших поступков и в самом деле не что иное, как маска и лицемерие, и поэтому иногда вполне соответствует истине, что heredis fletus sub persona risus est, все же - нужно учитывать, до чего часто нашу душу раздирают противоречивые страсти. (Мишель Монтень, О том, что мы смеемся и плачем от одного и того же.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Herēdis fletus sub persōna risus est

  • 13 Maior risus, acrior ensis: quadragesima octava regula quaesitus

    The bigger the smile, the sharper the knife: the 48th rule of acquisition

    Latin Quotes (Latin to English) > Maior risus, acrior ensis: quadragesima octava regula quaesitus

  • 14 Сардонический смех

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Сардонический смех

  • 15 do [2]

    2. do, dedī, datum, dare (altind. dádā-ti, er gibt, griech. δίδωμι), I) geben, reichen (Ggstz. accipere, annehmen, empfangen, reddere, zurück-, abgeben, remittere, zurück-, dagegenschicken, adimere, nehmen, ferre, davontragen, auferre, mit sich nehmen, entziehen, detrahere, entziehen, eripere, entreißen, poscere, fordern), I) alqd: A) eig.: I) die Hand od. mit der Hand geben, reichen, hergeben, herreichen, hingeben, hinreichen, darreichen, überreichen, schenken, dare (alci) manum, Ov. u. Quint.: dare dextram, Nep. (vgl. dextra unter dexter): alci primum digitum, Catull.: alci assem, Phaedr.: (alci) librum, Hor. u. Nep.: poculum veneni, Cic.: frumentum plebi, Vell.: alci triremem, Nep.: populo Romano hunc vestitum atque arma, Cic.: (alci) viaticum, Plaut. u. Plin. ep.: alci vinum, Verg. – m. Ang. von wo? u. dgl., ut quodcumque opus esset sciret unde daret et meminisset atque annotaret quid et quando et cui dedisset, Col. 12, 3, 4: pretium dedit. Cui dedit? per quem dedit? unde aut quantum dedit? Cic. Rosc. Am. 74: de pane tuo da esurienti et de vestimentis tuis nudis, Ambros. de Tob. 4. – m. Ang. auf welchem Wege? alci per fenestras gladium, Nep. Dion. 9, 6. – m. Ang. wofür? praemium pro pietate, Cic.: cum praemia mihi tanta pro hac industria sint data, Cic. – m. Ang. als was? durch Acc., dextram fidei suae pignus, Curt. 8, 12 (43), 10: pabula utilitatis eorum praemia (als B.) causā, Lucr. 5, 867: merces mihi gloria detur, Ov. fast. 3, 389: od. durch Partiz. Fut. Pass., alci librum ad alqm perferendum dare, Cic. ad Att. 2, 1, 1: saepe ferenda dedit blandis sua verba tabellis, gab zu bestellen, Ov. met. 14, 707. – m. Ang. zu welchem Zweck? fruges in (zur) segetem, Acc. tr. 672. Hyg. fab. 2. – quid do m. folg. ne u. Konj., was gäbe ich darum, daß usw., Sen. contr. 9 (3), 26. § 11 u. 12. Insbes.: a) Geschenke od. Mitgift od. als (zum) Geschenk od. zur Mitgift geben, bescheren, überreichen, schenken, dare donum, Ter. u. Cic.: alci dona, Plaut.: dona amicis ceterisque pro cuiusque merito, Curt.: (alci) munus, Verg. u.a.: dotes, Nep.: paulum des crebro, Nov. com. fr.: ut haberet quod statim daret, Nep.: si suum munus qui dedissent (die Geber) adimere vellent, Liv. – m. Ang. als was? alci canem munus (als G.), Ov.: alqd (alci) dotem (als M.), Komik. – mit Ang. zu welchem Zweck? maestas munus in (zu) exsequias, Tibull. 2, 4, 44. – m. Ang. wozu? durch Dat., alci alqd dono, Ter. u. Nep.: muneri alqd, Nep. u. Quint.: doti alci alqd, Nep. – quod praesens tamquam in manus datur iucundius est, Geschenke, die uns gleichsam bar in die Hand gedrückt werden, Cic. de off. 2, 60. – absol., illos qui dant, eos derides, Plaut.: prior ad dandum qui est, Ter. – Partiz. subst., α) dāns, antis, m., der Geber, Hor. ep. 2, 1, 246. – β) datum, ī, n., die Gabe, das Geschenk, Sing. bei Augustin. solil. 18, 5 (Liv. 22, 10, 3 Glossem); Plur. bei Plaut. asin. 166 u. Pseud. 306. Ov. met. 6, 463. Prop. 3, 15, 6.

    b) den Göttern, Manen od. übh. jmdm. ein Weihgeschenk, Opfer u. dgl. geben, bringen, darbringen, weihen, opfern, α) den Göttern, munera, Ov.: Apollini donum, Nep.: Apollini signa inaurata, Liv.: alci templum, Ov.: alci victimam, porcam, Ov.: alci piaculum porco, Macr.: sacra piaculaque apud lucum Dianae per pontifices, Tac.: more Romano suovetaurilia, Tac.: exta deo, Ov.: exta perperam, Liv.: tus, Ov.: tura, Tibull.: divis tura benignis, Hor.: tura focis vinumque, Ov.: Oceano libamenta, Iustin. – β) den Manen u. Toten, inferias manibus, Ov. u. Suet. (vgl. inferiae): germanae iusta ante suae, Ov. – γ) jmdm.: alci lacrimam od. lacrimas, Ov.: o quantum patriae sanguinis ille dedit! Ov.

    c) Briefe usw. jmdm. geben, u. zwar; α) jmdm. (zur Bestellung) geben, einhändigen, mitgeben, litteras od. epistulam alci, Cic.: alci litteras ad alqm, Cic.: datis iam epistulis diem commutare, Cic.: erit cotidie cui des, du wirst ja täglich Gelegenheit finden, Cic. – β) jmdm. geben = an jmd. abgeben, jmdm. einhändigen, alci litteras, Cic.: epistulam accubanti in convivio, Nep. – γ) (v. Briefschreiber) an jmd. geben, senden, absenden, tres epistulae eodem abs te datae tempore, Cic.: litteras ex Trebulano a Pontio, Cic.: litteras Trallibus (zu T., von T. aus), Cic.: ut quo dem (wir: wohin ich adressiere) posthac litteras sciam, Cic.: litteras publicas sine subscriptione ad alqm dare, Suet.: ante lucem V III. Kal. litteras ad alqm, Cic.: discedens dabo ad te aliquid, Cic.: data pridie Kal. Decembr., Cic.: datum VI. Id. Ian., Cic.

    d) Geld usw. (u. übtr. Strafe) geben, beitragen, zahlen, bezahlen, auszahlen, entrichten, für jmd. od. etw. ausgeben, α) eig.: symbolam, Ter.: aes u. aera, Hor. u. Ov.: pecuniam, Cic.: decies centena huic parco, Hor.: quantum quisque daret, Nep.: huic aliquid paulum prae manu, Ter.: dic, quid vis dari tibi in manum? Ter. – mit Ang. als was? alci magnam pecuniam mutuam, Cic. ad Att. 11, 3, 3: huic salarium (als B.) de nostro privato aerario annuos frumenti modios tria milia, Treb. Poll. Claud. 14, 3. – m. Ang. woher? pecuniam a se, Plaut, trin. 182 (vgl. im folg. aus Monum. Anc.): omnia ex sua re familiari, Nep. Att. 7, 1. – m. Ang. wofür? pecuniam pro praediis a se, Monum. Anc. col. I, 1, 19. p. LXVIII ed. Momms.: quantum pro Caesaris ipse avolsa cervice daret, Lucan. 8, 11: cogitans et in pontibus pro transitu dari, Passierzoll gegeben werde, Sen. de const. sap. 14, 2. – m. Ang. wozu? durch Dat., dare milia terna macello, Hor. sat. 2, 4, 76. – Partiz. subst, data, ōrum, n., die Ausgaben (Ggstz. accepta, die Einnahmen), ut par sit ratio acceptorum et datorum, Cic. de amic. 58. – β) übtr., Strafe usw. geben, dare poenas, Str. leiden, bestraft werden (Ggstz. poenas accipere, büßen lassen, bestrafen), Cic. u.a. (s. poenadas Nähere): d. damnum, s. damnum: pretium pro noxa, Liv. Andr. fr.: Novio Prisco et Glitio Gallo data exsilia, traf das Los der v., Tac.: daturos quod Lars Tolumnius dedisset responderi iussit. Liv.

    e) einen Stoff spenden, liefern, volucres mella daturae, Ov. fast. 5, 271: nec scombris tunicas (Hüllen zum Einpacken) dabis molestas, Mart. 4, 86, 8: u. so et laxas scombris saepe dabunt (Volusi annales) tunicas, Catull. 95, 8: im Bilde, materiam dare invidiae, Cic. Phil. 11, 21: materiam omnem sermonem eorum, qui de te detrahere vellent, Statium dedisse, Cic. ad Q. fr. 1, 2. 3.

    f) als publiz. t.t., dem Richter die Stimmtäfelchen einhändigen, an die Richter austeilen, tabellam dare de alqo, Cic.: alci dare in iudicando litteram salutarem od. tristem (ein Stimmtäfelchen mit A = absolvo, od. mit C = condemno), Cic.: tabellae ministrabantur ita, ut nulla daretur UTI ROGAS, Cic.

    g) als t.t. des Brettspiels, dare calculum, einen Stein ziehen (Ggstz. reducere, zurückziehen), Cic. Hortens. fr. 60 M. Quint. 11, 2, 88.

    h) eine Klageschrift abgeben, einreichen, dare libellum, s. libellus.

    i) (v. Reiter, Wagenlenker) die Zügel schießen lassen (Ggstz. premere), dare lora, Verg.: frena, Ov.: laxas habenas, die Z. verhängen, Verg.

    k) Speisen auf die Tafel geben, setzen, aufsetzen, austragen lassen, vorsetzen, partem ceteram (carnium) mensis, Ov.: alci turdum, Hor.: semesi lardi frusta, Hor.: absol., quid dem? quid non dem? renuis tu, quod iubet aster, Hor.: ›sume, catelle‹, negat; si non des, optat, Hor.

    l) Nahrung usw. od. zur Nahrung usw. reichen, α) übh., alimenta lactis puero, Ov.: u. (übtr.) ali menta igni, Curt.: de mensa sua ossa, Phaedr. – m. Ang. wozu? durch Dat., alqd esui dare, Plin.: potioni dare aquam, Cels. – m. Infin., dare bibere, Plaut. u. Cato: bibere da usque plenis cantharis, Plaut. – β) Arznei usw. reichen, geben, eingeben, beibringen, pueris absinthia taetra, Lucr.: abrotonum aegro, Hor.: aliquid potionis, Plaut.: alci potionem, Cels. u. Quint., potiones, Scrib.: alci medicamentum, Cels. u.a.: patri soporem, Nep.: alci venenum, Curt. u.a. (vgl. venenum).

    m) eine Mahlzeit, Festlichkeit geben, anstellen, veranstalten, alci cenam, Komik., Cic. u.a.: alci epulum, Cic. u.a. (dah. dans epulum, der Gastgeber, Sen.): alci epulas, Tac.: (alci) prandium, Cic. u.a.: nataliciam in hortis, Cic.: exsequias, Ov.: ludos, Suet.: munus (gladiatorium), s. mūnus: fabulam, zur Aufführung bringen, Ter. u. Cic.: so auch Menandri Phasma, Ter.

    n) einen Schlag geben, Wunden beibringen (Ggstz. accipere, ferre), dare alci alapam, Vulg., colaphum, Spart.: (alci) vulnus, vulnera, Ov. u.a. (vgl. vulnus).

    o) etw. einer Sache übergeben, überlassen, preisgeben, corpus quieti, Acc. fr.: ventis colla comasque, Verg.: undis latus (v. Schiffe), Verg.: boum caesorum membra palato, Ov.: telo pectus inermum, Verg. – bes. vela dare ventis, die Segel den Winden überlassen, preisgeben, Verg. u.a.: ebenso dare classem ventis, Pacat. pan. – u. vela od. lintea dare (die Segel richten) m. Advv. u. dgl., s. 1. vēlumu. linteum.

    p) wohin geben, bringen, legen, tun, werfen, α) m. Advv., scripta foras, herausgeben, Cic. ep.: alqd praeceps (bildl. = in Gefahr bringen, famam), Tac.: retro capillos, Ov.: iugulum retro, Cels.: arida circum nutrimenta, Verg.: d. pessum, s. 1. pessum. – β) m. Dat., bald = auf etw. od. in etw. werfen, vagae arenae ossibus particulam, Hor.: ignibus ista, Prop. – bald = in etw. legen, corpus tumulo, Ov.: urnae ossa, Pers. – bald = etw. an od. um etw. legen, einer Sache anlegen, brachia collo, Verg.: brachia nitidis virginibus, Hor.: alci rei frenos (bildl.), Liv. 34, 2, 13: posti florida serta, Tibull.: septena fila lyrae, Ov.: picta carinae vela (poet. = die Segel aufhissen), Ov. – γ) m. Praepp.: αα) m. in od. m. circum od. m. super u. Akk., funera in altos rogos, Ov.: in fluvios gelidos ardentia morbo membra, tauchen, Lucr.: pleraque secum in profundum, stürzen lassen, Curt.: in aurem castoreum cum aceto, Cels.: id in suam sedem, in seine gehörige Lage, Cels.: Tyrias circum illota toralia vestes, breiten um usw., Hor.: alteram fasciam ab altera parte super caput, führen, Cels.: u. so a (von) sinistro (iugulo) ad (bis zu) dextram alam rursusque sub ala sana (unter der gef. A. durch) fasciam d., Cels. – ββ) m. ad u. Akk., ad intortos brachia funes, ausstrecken nach usw., Ov. met. 3, 679.

    q) m. prädik. Acc. des Adi. = etw. so u. so geben, stellen, saepe dabis nudum latus, Tibull. 1, 4, 52.

    2) ein Zeichen (Kennzeichen, Merkmal) mit der Hand, mit einem Blasinstr. od. sonstwie geben, s. sīgnum, indicium, nota.

    3) die Kehle, den Nacken, den Rücken geben, hinreichen, reichen, hinhalten, iugulum (alci), Cic.: alci cervices, Cic.: cervicem ad ictum alcis, Vell.: cervices crudelitati nefariae, bildl. = sich fügen od. schmiegen unter usw., Cic.: terga verberibus, Pacat. pan. 30, 5. – insbes., als milit. t.t. u. übtr., terga dare, den Rücken wenden, fliehen, s. tergum.

    4) den Mund, einen Kuß geben, dare (alci) oscula, Ov. (vgl. osculum): alci basium, Petron., basia mille, Catull.: alci savium, Komik, u. Cic.

    B) übtr.: 1) geben, gewähren, verleihen, bestimmen, erweisen, a) übh.: α) im guten Sinne: da, nate, petenti, quod etc., Verg.: quod petis a nobis, obrutus ille dabit, Ov.: dare alci somnum (v. der Arbeit), Ov.: (alci) quietem, Cic. u. Curt.: requiem terrae, Ov.: tres horas exercitui ad quietem, Caes.: alci vitam, Cic.: his lacrimis vitam, schenken, Verg.: dare beneficia (Ggstz. reddere od. accipere), Cic. u. Sall.: merita (Ggstz. accipere), Cic.: alci civitatem (das Bürgerrecht), Vell.: nomen alci, Hor., alci rei, Liv. (vgl. nomen): alci cognomen pingui, Hor.: alci od. facto impunitatem, Iustin.: servis libertatem, Iustin.: honores, Hor.: alci caelestes honores, Curt.: alci od. huic consilio palmam, Cic. u. Ter.: alci pro tantis meritis honoris coronam, Nep.: alci caelum, Ov. u. Curt., aditum ad caelum, Cic.: alci victoriam, s. victōria: hanc gratiam, Ter.: alci multa solacia, Cic.: alci laetitiam, Cic.: soli et lunae divinitatem, Cic.: precibus eventum vestris, Liv.: mobilibus decorem naturis, Hor.: famam rebus, Pacat. pan.: novum his erroribus orbem, Tibull.: alci veniam, s. venia. – datum hoc nostro generi est, ut etc., es ist Bestimmung unseres G., daß usw., Liv. 10, 28, 13. – m. folg. Infin., est cui cognomen corvus habere dedit, Prop. 3, 11, 64: mihi multa vetustas scire dedit, Ov. met. 14, 696: u. so auch Lucan. 6, 775. Pers. 5, 104. – Partiz. subst., dāns, antis, m., der Geber (Ggstz. accipiens, der Empfänger), si summa petantur, et dantem et accipientem praegravatura, Liv. 35, 42, 14. – β) im üblen Sinne, jmdm. etw. bescheren, einbrocken, heimgeben (s. Brix Plaut, capt. 463. Lorenz Plaut. Pseud. 151. p. 94, b. Spengel Plaut. truc. 2, 8, 4), observa quid dabo, Plaut.: specta quid dedero, Plaut.: sic datur, da hast du deinen Lohn! Plaut.; od. so wird's gelohnt! da haben wir's! Plaut.

    b) insbes.: α) v. den Göttern: quod boni di mihi danunt, Plaut.: dato quae precamur tempore sacro, Hor.: si di dare cuncta potestis, Ov.: hoc tantum boni, quod vobis a dis immortalibus oblatum et datum est, Cic.: d. alci augurium, Ov.: nobis victoriam, Liv.: alci mentem, ut faciat huic insidias, Cic. – m. folg. Infin., di tibi dent captā classem reducere (al. deducere) Troiā, Hor. sat. 2, 3, 191: u. so Lucr. 3, 1028. Verg. Aen. 1, 79 u.ö. Ov. met. 1, 486 u.ö. Plin. ep. 6, 16, 3. – m. folg. ut u. Konj., quod nostrae aetati dii dederunt, ut videremus, Liv. 1, 19, 3: u. so Liv. 1, 54, 5; 30, 12, 12. – m. folg. ne u. Konj., da femina ne sim, Ov. met. 12, 202: u. so ibid. 12, 206.

    β) v. Schicksal usw., Cinarae breves annos fata dederunt, Hor.: ea fato quodam data nobis sors est, ut etc., Liv.: principatum fato dari, Suet.: quotiens fortuna contra daret, Tac. – m. folg. Infin., si vivere nobis fata diu dederint, Ov. met. 7, 692: u. so ibid. 14, 843. Sil. 13, 144: v. der Parze, Hor. carm. 2, 16, 39. – m. folg. ut u. Konj., quod mihi si tantum fata dedissent, ut etc., Prop. 2, 1, 17: u. so Plin. ep. 8, 18, 5. – absol., si fors dedit, Calp.: sat patriae Priamoque datum est, ist geschehen für usw., Verg.

    γ) v. der Natur, verleihen, oculos natura nobis ad motus animorum declarandos dedit, Cic.: illis maiorem natura modum dedit, his breve pondus, Hor.: leges, quae naturā sunt omnibus datae, Quint.: noli affectare quod tibi non est datum, Phaedr.: quod paucis datum est, Plin.: pennis non homini datis, Hor. – m. folg. Infin., varieque datum sit membra movere, Lucr. 4, 875: si modo senescere datum est, Plin. ep. 3, 1, 1; vgl. Hor. ep. 1, 1, 32.

    2) ein Geschäft, einen Auftrag, ein Amt usw. jmdm. geben, übergeben, zuteilen, erteilen, übertragen, überweisen, a) ein Geschäft, einen Auftrag, dare alci negotium, s. negōtium; alci mandata, s. mandātum. – u. bl. dare alci m. folg. Infin., datum (es wurde der Auftrag gegeben) posthac C. Cassio deducere iuvenem ripam ad Euphratis, Tac. ann. 12, 11. – b) ein Amt usw., dare alci potestatem, imperium, legationem u. dgl., s. potestāsusw.: dare alci fasces, Cic. u. Hor.: alci summam imperii, Nep.: alci provinciam, Cic.: alci Cappadociam, Nep.: alci regnum, Eutr.: alci diadema, Curt.

    3) einen Ort, eine Zeit usw. jmdm. anweisen, zuweisen, bestimmen, alci sedem inter inferos, Suet.: alci locum in theatro, Suet.: alci locum in theatro inter viatores tribunicios, Tac.: eum locum colloquio, Liv.: media acies Ubiis Lingonibusque data, Tac.: mille pedes in fronte, trecentos in agrum, Hor.: requiem modumque voce remis, gebieten, Ov.: detur nobis locus, hora, custodes, Hor.: nuptiis hanc diem, Pacuv. fr.: relicum noctis utrimque quieti datum, Liv.

    4) etw. bieten, α) darbieten, praeclare convenit, aut da melius, Cic.: accipio quod datur, Cic. – β) anheimgeben, ultionem privato odio magis quam publicae vindictae, Vell. 2, 7, 6.

    5) Zeit, Studium usw. einer Sache widmen, auf etw. verwenden, α) m. Dat.: corpori omne tempus, Cic.: agris tempus, Pacat. pan.: lucis partem ultimam mensae, Ov.: noctem somno, Ov.: prima tempora illis, Ov.: aestivos menses reliquos rei militari, hibernos iurisdictioni, Cic.: reliquam partem diei tribunali, Plin. ep.: studiis annos septem. Hor.: iis artibus a primis temporibus aetatis studium suum, Cic.: ingenium illustre altioribus studiis, Tac.: u. insbes., operam dare m. Dat. (wem?), s. opera. – β) m. ad od. in u. Akk., aliquid temporis ad ludum aetatis, Cic.: plus in hoc studii, Quint.

    6) einräumen = zugeben, zugestehen, das Zugeständnis machen, willfahren, nachlassen, a) übh.: id gratiae, Liv.: id misericordiae, Cic.: id precibus Artabani, Tac.: hoc precibus meis, Curt.: consanguinitati hoc, ut etc., Liv.: aliquid famae, Hor.: multa famae, Sen.: quantum autem consuetudini famaeque dandum sit, id curent vivi, Cic.: nihil neque gratiae dari neque de iure patriae decīdi posse, Iustin.: m. folg. ut u. Konj., dabat et famae (auch der öffentlichen Meinung tat er es zuliebe), ut etc., Tac. ann. 1, 7. – b) als philos t.t., einräumen, zugeben, zugestehen, si das hoc, Hor.: da supremum tempus, nimm das äußerste Lebensziel an, Cic.: id quoque damus et libenter quidem, Cic.: quem tibi hoc daturum putas? Cic.: quae dederam supra relego (nehme ich zurück), Pers. – m. folg. Acc. u. Infin., Cic. Acad. 2, 50; de fin. 2, 86; Verr. 3, 218. Lucr. 3, 539. Hor. sat. 1, 4, 39. – m. folg. ut u. Konj., da nunc, ut crimine manifesto prematur dux bonus, Quint. 12, 1, 43. – c) als publiz. t.t., v. Behörden, bewilligen, zugestehen, überlassen, gewähren, anordnen, dare alci senatum, Sall. u.a.: alci contionem, Cic.: iudicium iniuriarum, actionem rei, Cic.: alci pacem, Liv. u.a.: foedus et amicitiam, Sall.: alci indutias, Liv. (s. indūtiaedas Nähere). – bes. v. Prätor, dessen Vefugnis ist do (ich gewähre, näml. Klagen, Rechte), dico (ich spreche, näml. das Urteil), addico (ich spreche zu, näml. das Eigentum), Varro LL. 6, 30. Macr. sat. 1, 16, 14. – d) obszön, leisten, quod nec das et fers saepe, facis facinus, Catull. 110, 4: quando notum est, et quid ille tibi et quid illi tute dederis, Cic. fr. bei Suet. Caes. 49, 3: absol., nulla est poscendi, nulla est reverentia dandi, Prop. 3, 13, 13.

    7) einräumen = gestatten, zugestehen, bewilligen, überlassen, lassen, dare locum, spatium, viam, aditum, accessum, ascensum u. dgl., dare otium, tempus u. dgl., dare copiam, potestatem, facultatem, occasionem, optionem u. dgl., dare usum, usuram, s. alle diese Substst. – dah. dare m. Infin., da mihi fallere, Hor. ep. 1, 16, 61: u. so Iuven. 14, 30. Amm. 16, 12, 11. – dare (alci) m. ut u. Konj., Cic. Acad. 1, 24; ad Att. 14, 13. litt. A. § 3. Liv. 41, 8, 9. Tac. ann. 3, 69. – m. bl. Konj., Orest. tr. 15. – u. datur, es wird od. ist verstattet, erlaubt, man darf, man kann, m. Infin., Verg. Aen. 1, 409. (u.a. Dichter). Quint. 10, 7, 22. Plin. ep. 1, 10, 5. Tac. ann. 3, 67: m. folg. ut u. Konj., Tac. ann. 2, 53 u.a.: m. folg. ne u. Konj., Tac. ann. 3, 23. – absol., coëant in foedera dextrae, quā datur, Verg.: in quantum praeumbrante imperatoris fastigio datur, clarus, Tac. ann. 14, 47 in.

    8) alci m. prädik. Dat. (zu), zu od. als etw. anrechnen, in den Redensarten laudi, vitio, crimini dare od. dari, s. 1. laus, vitium, crīmen.

    9) einem Zustande aussetzen, preisgeben, überlassen, anheimgeben, dare alqd exitio, Lucr.: summas arces Italûm excidio, Verg.: urbem excidio ac ruinis, Liv.: captum oppidum praedae, Liv.: alia oblivioni aut neglegentiae, Liv. – m. in u. Akk., in praedas stantem urbem, Sil. 1, 455.

    10) m. in od. ad u. Akk., a) in eine Lage usw. bringen, stellen, alqd in conspectum, zur Schau stellen, Curt.: alqd in medium, der Öffentlichkeit übergeben, verraten, Lucr.: alqd ad populi partes, der Teilnahme des V. eröffnen, Cic. – b) in einen Zustand versetzen, in splendorem bullas has foribus nostris, Plaut. asin. 426.

    11) m. prädik. Partiz. Perf. od. Gerundivum, übergeben, darbieten, überlassen, lassen, Caere intactum inviolatumque crimine belli hospitio Vestalium cultisque diis darent, Liv. 7, 20, 7. – d. vineas colendas, Eutr.: diripiendam urbem, Cic.: laceranda suae viscera matri, Ov.: id alci cogitandum, zu bedenken geben, Cic.: tantas res alci scribendas, Cic.: librum ipsi legendum, Nep.: omnia in medium discenda, allen zum Lernen darbieten, Ov.

    II) alqm (auch corpus, membra, animum): A) eig.: 1) im allg., geben, überweisen, hanc mi in manum dat, sie legt unsere Hände ineinander, Ter. Andr. 297: alqm dare mancipio, s. mancipium.

    2) wohin bringen, infans aliorsum (anderswohin, aus dem Hause) datus, Gell. 12, 1, 22: alqm in hanc domum, Ter. eun. 365: hostem in medium, in die Mitte nehmen, einschließen, Lucan. 7, 366. – od. wohin stecken, m. Dat., catenis fatale monstrum, Hor. carm. 1, 37, 20: mollibus ora capistris, Verg. georg. 3, 188: m. in u. Akt., alqm in caveam, Plaut. capt. 124. – od. wo hinein tauchen, in fluvios gelidos ardentia morbo membra, Lucr. 6, 1171. – od. wohin strecken, stürzen, maerore dari in lectum, Lucr.: u. dare alqm ad terram, Plaut. u. Suet.: alqm in terram, Lucr.: alqm praecipitem ad terram, Liv.: u. bl. dare alqm praecipitem, zu Falle bringen, Ter., od. aus dem Hause werfen, Ter. (vgl. bildl., postea ambitione praeceps datus est, kam zu Falle, Sall. Iug. 63, 6): eoque ictu me ad casum dari, zum Falle gebracht werden, Acc. fr.

    3) jmd. (einem) in irgend einer Eigenschaft geben, a) geben = beigeben, stellen, vatem, Hor.: duos collegas, Nep.: alci uxorem, s. uxor: comites, Curt.: duces itineris de captivis, Curt.: obsides (alci), Caes.: milites, Eutr.: nullum militem dare posse, Liv.: dare arbitrum, Cic.: iudicem, praedem, testem, vadem, s. iūdex, 1. praes, 1. tēstis, 1. vas: alci custodem et paedagogum, Sen.: alci tutorem, Eutr.: alci successorem, Suet.: alqm alci in consilium, Nep.: dabo, cui credas, Tac. – m. dopp. Acc. (jmd. als od. zu usw.), alqm comitem, Curt.: Phrygias catervas comites, Lucr.: alqm arbitrum inter etc., Cic.: libertinum militem, Vell.: obsidem filium, Eutr.: alqm alci coheredem, Suet.: alqm alci successorem, Suet. u. Iustin.: alqm vicarium, Traian. in Plin. ep. – im Passiv m. dopp. Nom., Hadrianus decemvir litibus iudicandis datus, Spart.: u. im Abl. absol. m. dopp. Abl., dato adiutore Pharnabazo, Nep. Con. 4, 2. – b) geben, verleihen, übergeben, anvertrauen, alci cognatos (v. der Natur), Hor.: natam od. filiam genero, Verg. u. Ov.: infantem nutrici, Ov.: alqm grammatico, Capit.: u. poet., fidibus divos puerosque deorum, Hor. – m. dopp. Acc. (jmd. als od. zu), alci alqm virum (zum M. = zum Gatten), Ter.: alqm alci socerum, Ov.: nobilem virginem servo suo pelicem, Curt. – m. 1. Supin., dare alqam alci nuptum, eine an jmd. verheiraten, Komik., Nep. u.a. (s. Drak. Liv. 1, 49, 9). – u. alqm alci m. Gerundiv, dilaceranda feris dabor alitibusque, Catull.: datur mihi custodiendus, Afran. fr.: exsulibusne datur ducenda (wird hingegeben, um sie als Frau heimzuführen) Teucris? Verg. – zugl. m. dopp. Acc., equites pignora (als U.) pacis custodiendos Luceriam, Liv. 9, 15, 7.

    4) jmdm. geben = über jmd. setzen, an die Spitze stellen von usw., Albanis regem, Eutr.: Orienti Caesarem, Eutr.: principem Romanae rei publicae, Spart. – m. dopp. Acc. (jmd. als od. zu), alqm tribunum quintae legioni, Treb. Poll.: trecentos exsules iudices rectoresque civitati, Iustin.: im Passiv mit dopp. Nom., leviter armatis dux (als A.) datus est Mullinus, Curt. B) übtr.: 1) in ein Verhältnis, eine Lage geben, hingeben, illam sine dote in tantas divitias (in ein so reiches Haus), Plaut.: filiam in sortem, der Losung unterwerfen, zum Losen stellen, Suet.: alqm in adoptionem, zur A. entlassen, Quint.: in adoptionem od. in familiam alcis dari, von jmd. adoptiert werden, Vell.: alqm aut vivum aut mortuum in potestatem, Liv.: alqam in matrimonium, zur Frau geben od. geben wollen (anbieten), Caes. u. Liv.: alqm in omnem memoriam, dem ewigen G. übergeben, Sen.

    2) jmd. in eine schlimme Lage bringen, alqm in praeceps (Gefahr), Liv.

    3) jmd. in einen andern äußern od. innern Zustand versetzen (s. Brix Plaut. capt. 959), alqm in ruborem dare totum, Plaut.: alqm in timorem, Plaut.: animum in luctus, in Tr. versenken, Ov.: alqm ad languorem, Komik.

    4) jmd. einem Zustande überlassen, placido sua corpora somno, Ov. met. 6, 489: caput et ceterum truncum sepulturae, begraben, Suet. Galb. 20, 2.

    5) jmd. einem Zustande aussetzen, preisgeben, im Passiv = anheimfallen, alqm tormentis, Capit.: alqm exitio, Lucr. u. Ov.: alqm morti, Hor.: catervatim morbo mortique dari, Lucr.: alqm neci, Acc. fr. u. Verg.: alqm leto, Enn. fr., Pacuv. fr., Ov. u.a. ( leto datus auch Cic. de legg. 2, 22 im archaist. Gesetzstil): fortia corpora leto, Verg. – m. ad u. Akk., alqm ad iniurias alcis, Cic.

    6) jmd. in einen Zustand nötigen, hostes in fugam, zur Fl. nötigen, in die Fl. schlagen, Caes.: Sestum incolentes in deditionem, zur Üb. zwingen, Liv.

    III) dare se (u. im Passiv dari), v. Pers.u.v. Lebl., A) eig.: 1) sich in den Bereich jmds. od. einer Örtl. begeben, sich jmdm. od. wo zeigen, det mihi se, käme er nur in meinen Bereich, mir zu nahe, Ov. met. 12, 12, 594: mi ipsum iam dudum optabam te dari, daß ich dich antreffe, Ter. heaut. 758: dare populo se et coronae, Cic. Verr. 3, 49: da te urbi, da te curiae, zeige dich in der St., zeige dich in der K., Vopisc. Florian. 16 (6), 5: non aequo dare se campo, sich nicht in das Blachfeld wagen, sich nicht zum Kampfe stellen, Verg. Aen. 9, 56: spumantem dari votis optat aprum, in seinen Jagdbereich komme, anlaufe, Verg. Aen. 4, 158. – mit in u. Akk., se in medias acies, mitten hinein in das Heer treten, Verg. Aen. 12, 227. – m. prädik. Acc., da mihi te talem, zeige dich (erscheine mir) als solcher, Ov. met. 3, 295.

    2) sich dem Feinde ergeben, dare se ultro, Amm. 15, 2, 60: sponte se propriā, Amm. 17, 2, 3.

    3) sich wohin begeben, werfen, stürzen, m. Advv., se intro, Cic. Caecin. 13: se super (sc. in ignem), Verg. Aen. 4, 606: exinde se ilico protenam, Plaut. Curc. 363: dari alci obviam, begegnen, Ter. adelph. 311: v. Lebl., hāc se foras, Lucr. 1, 1105 (1113). – m. Dat., pedibus se protinam, sich auf die Beine machen (Fersengeld geben), Naev. com. 35. – sese fluvio, Verg. Aen. 11, 565: u. (im Bilde) se civilibus fluctibus, Nep. Att. 6, 1. – m. Praepp., sese in pedes, sich auf die Beine machen (Fersengeld geben), Plaut.: se in viam, Cic.: e scopulo se in pontum, Ov.: se iactu aequor in altum, Verg.: v. Lebl., dabit se in tormenta vita beata, wird mit auf die Folter gehen, Cic. Tusc. 5, 80. – zugl. m. prädik. Nom. od. Acc., praeceps saltu sese dedit in fluvium, Verg.: semet ipsi in pelagus ex certa rupe praecipites dant, Mela: quo nunc me praecipitem darem, Ter.: hic se praecipitem tecto dedit, Hor.: dare se (alci) obvium, jmdm. entgegenkommen, -treten, Liv. 1, 16, 6, u. in den Wurf kommen = einfallen (v. Versen), Macr. 5, 3, 1: u. so (v. leb. Wesen) obvium dari, entgegen-, in den Wurf kommen, Liv. 26, 27, 12.

    4) sich einer Sache hingeben, α) tätig, v. Pers., an etw. teilnehmen, dare se convivio, Suet. Caes. 31: se haec in bella, Verg. Aen. 12, 633. – β) passiv, v. Schiffen, vento dare se, vor dem W. fahren, Caes. b.G. 3, 13, 9.

    B) übtr.: dare se, 1) sich fügen, sich hingeben, da modo te, Ov. her. 15, 57 R. (16, 161): dent modo se superi, seien mir gnädig, Sil. 3, 150: si se dant, wenn sie sich fügen, d.i. empfänglich sind, Cic. de or. 2, 187.

    2) sich zeigen, sich finden, sich darbieten, sich einstellen, v. Lebl., quocumque tempore se dabunt vires, Verg. Aen. 4, 627: an nesciebas, quam eius modi homini raro tempus se daret? sich die Gelegenheit uns bietet, Plaut. Bacch. 676: uni se ex Sabinis fors dare visa est privato consilio imperii recuperandi, Liv. 1, 45, 3.

    3) sich jmdm. hingeben, ergeben, sich an jmd. anschließen, jmdm. zu Willen sein, sich in jmds. Willen fügen, se alci, Komik., Cic. u.a.: se regibus, Cic.: se legionibus, Tac. – m. prädik. Acc. des Gerundiv, demus nos huic excolendos (zur Ausbildung), Cic. Tusc. 4, 84. 4) sich einer Lage, einem Zustande hingeben, überlassen, dare se somno, Cic.: se quieti, Caes. u. Plin. ep.: iterum se quieti et somno, Val. Max. (dah. im Passiv quieti datus, eingeschlummert, Arnob. 2, 21): se fugae, sich auf die Fl. begeben, Cic.: se gemitui, Cic. – m. in u. Akk., sese in fugam, Fersengeld geben, Cic. Verr. 4, 95: se in casum irrevocabilem, Liv.: se rempublicamque in casus, Tac. – m. ad u. Akt., se ad lenitatem, Milde eintreten lassen, Cic. ep. 13, 1, 4.

    5) sich in etw., bes. in ein Verhältnis einlassen, in etw. eintreten, treten, dare se in sermonem, Comic. fr. bei Cic.: familiariter se in eorum sermonem insinuare ac dare, Cic.: dare se in consuetudinem sic, ut etc., Cic.: bene penitus in istius familiaritatem sese dare, Cic.: u. dare alci se in adoptionem, sich von jmd. adoptieren lassen, Suet.

    6) sich einer Sache ergeben, hingeben, widmen, sich an etw. machen, sich auf etw. legen, α) m. Dat., se labori et itineribus, Cic.: se duritiae, Nep.: se rei familiari vitaeque rusticae, Cic.: se voluptatibus, Turpil. fr. u. Cic.: se iucunditati, Cic.: se historiae, Cic.: se philosophiae, Capit.: se huic generi litterarum, Cic.: se auctoritati senatus, das A. des S. zu sördern suchen, Cic.: mit prädik. Acc. eines Adi., se totos libidinibus, Cic. Tusc. 1, 72: des Gerundivi, non se luxu neque inertiae corrumpendum dare, Sall. Iug. 6, 1. – β) m. in u. Akk., in eam exercitationem ita se studiose, ut etc., Cic. Tusc. 1, 7. – γ) m. ad u. Akk., se ad συντάξεις, Cic. ad Att. 15, 14, 1. – bes. m. ad u. Akk. des Gerundii u. Gerundivi, se ad docendum, Cic.: se ad ius respondendum, Cic.: se ad defendendos homines, Cic.: se non modo ad legendos libros, sed etiam ad totam philosophiam pertractandam, Cic.

    7) dare se m. prädik. Acc., α) eines Subst., sich hergeben zu usw., temeritatis me omnium potius socium (zum G.) quam unius prudentiae dedi, Liv. 6, 24, 9. – β) eines Adi., sich so u. so zeigen, dare se facilem, Ter.: se alci hilarum, Plaut.: se alci placidum, Ov.

    8) dare se m. Adv., a) v. Pers., sich so u. so geben, -halten, -benehmen, mirum ni ego me turpiter hodie hic dabo, mich blamiere, Ter. eun. 230: usque quaque, inquis, se Domitii male dant, bringen uns Unglück, Cael. in Cic. ep. 8, 15, 2. – b) v. Lebl., sich so u. so machen, sich so u. so gestalten, ut se initia dederint perscribat, Cic. ad Att. 3, 23, 5: omnibus nobis ut res dant sese, ita etc., Ter. Hec. 380: ita dat se res, ut operam dabit, Enn. fr. scen. 269: eaque ferme se dedēre melius consultoribus quam etc., *Afran. com. 332: multa adeo gelidā melius se nocte dedēre, macht sich (wird getan) vorteilhafter, Verg. georg. 1, 287: omnibus feliciter hic locus se dedit, kam glücklich zustatten, Sen. ep. 79, 5: negotia ingentia nec se dant facile et etc., Sen. de ira 3, 7, 1.

    II) von sich geben, A) eig.: 1) aus sich hervorgeben, castum cruorem, vergießen, Ov.: u. so lacrimas, Tr. vergießen, weinen, Ov.: ore colores, strahlen lassen, Verg.: v. Lebl., ara dabat fumos, ließ aufsteigen, Ov.

    2) Töne od. Worte von sich geben, a) Töne von sich geben, hören-, verlauten-, vernehmen lassen, sonum, Verg.: sonitum, Lucr. u. Ov.: fragorem, Ov.: balatus, Hyg.; mugitum, mugitus, Ov.: plausum, Cic. u. Hor.: clamorem, Verg.: cantus, Verg.: Phrygios modos, Ov.: gemitum u. gemitus, Ov.: sibila vibratā linguā, Ov.: felices cantus ore sonante, Tibull.

    b) Worte von sich geben, hören-, vernehmen lassen, lingua vix tales icto dedit aëre voces, hauchte kaum hörbar solcherlei Worte, Ov.: talia dicta dabat (dedit), er ließ sich also vernehmen, Verg. u. Ov.: u. so haec dicta dabat, Liv.

    3) in Worten von sich geben, a) angeben, anzeigen, mitteilen, nennen, sagen, berichten, erzählen, ipsa quod res dedit ac docuit nos, Lucr.: cum auctoribus hoc dedi, quibus dignius credi est, Liv.: unum da mihi ex oratoribus illis, qui dicat etc., Cic. – m. dopp. Acc., qualem te fama dabat videmus, Val. Flacc. 5, 506. – m. folg. inoir. Fragesatz, da, si grave non est, quae prima iratum ventrem placaverit esca, Hor.: sed tamen iste qui deus sit, da nobis, Verg.: da, dea, quem sciter, Ov.: nunc quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo, Ter.: immo etiam dabo, quo (damit du) magis credas, Ter.: m. Acc. u. mit indir. Fragesatz, dabis igitur tribunatum (das Jahr des Tr.) et, si poteris, Tubulus quo crimine (sc. accusatus fuerit), Cic. ad Att. 12, 5, 3. – datur mit folg. Nom. u. Infin., Aeneas eripuisse datur, Ov. fast. 6, 434 M. (Riese ferunt): quis tot templa, tot aras promeruisse datur, Stat. silv. 3, 3, 80; u. so auch Stat. Theb. 7, 315; 11, 572. Claud. rapt. Pros. 3, 337.

    b) mündlich verbreiten, hic primo sensim temptantium animos sermo per totam civitatem est datus, Liv. 2, 2, 4: sceleris data fama per urbes finitimas, Stat. Theb. 3, 10: inde dato passim varias rumore per urbes, Stat. Ach. 2, 352.

    c) mündlich geben, erteilen, lehren, dare alci consilium, Ter., Cic. u.a. (s. cōnsiliumno. II, b, S. 1531): dare (alci) responsum, Cic., Hor. u.a.: dare (alci) praecepta, Cic. u.a. (s. praeceptumdas Nähere): alci haec promissa, Catull.: dare testimonium, s. testimonium: dare legem, leges, s. lēx: dare ius, iura, s. 1. iūs: alci fidem, s. 1. fidēs(= Wort, Versprechen, sicheres Geleit; versch. alci rei fidem dare, Glauben verschaffen, bestätigen, s. 1. fidēs= Glaubwürdigkeit). – dah. als t.t., α) ein Orakel, eine Weissagung geben, abgeben, erteilen, sortem, Ov. u. Suet.: oracula, Spart.: data dictio erat, caveret etc., Liv.: prägn., data fata, das (durch das Orakel) verheißene Geschick, Verg. Aen. 1, 382. – β) als jurist. t.t., dare alci diem, Frist geben, Plin. ep. 3, 9, 32. – dare litem secundum alqm, den Prozeß zugunsten jmds. entscheiden, Cic. u. Liv.: u. so bl. dare secundum alqm, zugunsten jmds. entscheiden, Sen. rhet. u.a. – γ) als geschäftl. t.t., dare rationem, Rechnung ablegen, Plaut. u. Cic.: übtr., dare rationem alcis rei, von etwas Rechenschaft geben, Plaut. u. Cornif. rhet.

    d) als milit. u. publiz. t.t., anmelden, melden, nomen dare, sich melden, v. Soldaten zum Kriegsdienst, Cic. u.a., von neuen Kolonisten, Plaut, u. Liv., u. zu andern Diensten, Tac. (s. nōmendas Nähere).

    4) schaffend hervorbringen, a) erzeugen, α) v. leb. Wesen, αα) leb. Wesen: geminam partu prolem, Verg.: fetus, Tibull.: liberos, Catull.: progeniem vitiosiorem, Hor.: Augustos multos de se daturum, Treb. Poll. – ββ) lebl. Objj., entstehen lassen, non fumum ex fulgore, sed ex fumo lucem, Hor. de art. poët. 143. – β) v. Lebl., hervorbringen, erzeugen, entstehen lassen, aus sich liefern, quod sol atque imbres dederant, Lucr.: tellus dedit ferarum ingentia corpora partu, Lucr.: terra fabas tantum duraque farra dabat, Ov.: cum segetes occat tibi mox frumenta daturas, Hor.: quercus singulos ramos a frutice dedit (trieb), Suet.

    b) machen, bilden, α) im engern Sinne: cuneum, Verg.: sinum in medio, Liv.: gremium (v. der Erde), Mela: locum, Platz machen (Raum geben), Ov.: viam, einen Weg bahnen, Platz machen, Plaut., alci, Liv. u. Curt. – β) im weitern Sinne, umschreibend, αα) m. Objj., die den Begriff einer Bewegung enthalten, machen, tun, si quid proprio dat corpore motus, Lucr.: nullos audet dare corpore motus, wagt nicht sich zu rühren, Ov.: haud indecoros motus more Tusco dabant, Liv.: longos dat corpore tortus, krümmt sich in langen Windungen, Verg.: amplexus od. complexus d., umarmen, auch alci (jmd.), Ov.: dare saltum, Ov., dare undique saltus, Ov., in aëra saltus, Ov.: dare fugam, die Flucht ergreifen, Verg.: cursum in medios, eilen, stürmen, Verg.: impetum, Liv., impetum od. impetus in alqm, Liv.: impressionem, Liv. – ββ) m. Partiz. Perf. (f. Brix Plaut. capt. 342. Spengel Ter. Andr. 683), alqd effectum dare, Plaut.: perfectum hoc negotium, Plaut.: iam hoc tibi inventum dabo, Ter.: sic stratas legiones Latinorum dabo, quemadmodum etc., will so niederstrecken, Liv. 8, 6, 6: te mea dextra bello defensum dabit, wird dir Schutz gewähren im Kr., Verg. Aen. 12, 437: hanc mactatam victimam legatorum manibus dabo, will ich fällen als Sühnopfer für usw., Liv. 4, 19, 3. – γγ) m. Gerundiv, ego mecum hostium legiones mactandas Telluri et diis manibus dabo, will zum Sühnopfer für die T. usw. machen, Liv. 10, 28, 13. – δδ) m. prädik. Adi., anni multi me dubiam danunt, Plaut. Epid. 544: cautumque dabant exempla sequentem, Claud. IV. cons. Hon. 77. – alterum geminata victoria ferocem in certamen tertium dabat, Liv. 1, 25, 11.

    B) übtr.: 1) von sich geben, ablegen, geben, documentum dare m. folg. Akk. u. Infin., Liv.: documenta dare m. folg. indir. Fragesatz, Cic. u. Liv.: documenta sui dare, Curt.. legis in se documenta dare, Iustin.: u. so dare exemplum, ex-perimenfcum, specimen, w.s. – 2) geben, schaffen, verschaffen, beibringen, einflößen, animos (Mut), Ov.: spiritus, Liv.: vires, s. vīs: spem, s. spēs: suspicionem, s. 2. suspīcio: eo sibi minus dubitationis dari, quod etc., er könne sich um so weniger bedenken, sei vollkommen entschieden, Caes. – 3) bringen, bereiten, machen, verursachen, veranlassen, alci tussim, Catull.: risus, risus iocosque, Stoff geben zu usw., Hor.: sonitum, ein Geräusch erregen, Verg.: alci somnum, Hor.: alci curas, Cornif. rhet.: damnum, malum, ruinam, stragem u. dgl., w.s.: funera, Verg.: alci dolorem, Cic.: proelio od. bello finem, ein Ende machen, Eutr.: finem animae, ein Ende bereiten, Iuven..: causam bello, Veranlassung zum Kr. geben, Eutr. – 4) machen, bewirken, m. Infin., dat posse moveri, Ov. met. 11, 177: sed haec vetusta dent recordari, quemadmodum etc., Mamert. pan. Iulian. 19, 3.

    / Nbf. dano, ere, wov. danunt, Naev. b. Pun. 4. fr. 4. Plaut, capt. 819 u.ö. Caecil. com. 176. Corp. inscr. Lat. 1, 1175; vgl. Paul. ex Fest. 68, 12. Non. 97, 14. – Archaist. Konj. Präs. duas, duat, Plaut. – archaist. Konj. Präs. duim, duis, duit, duint, Trag. u. Comic. vett., Cato u.a.; vgl. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 3. S. 311 u. 312 u. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 224 u. 225 u. (für Terenz) Spengel Ter. Andr. 666. – Archaist. Imperat. duitor, XII tabb. bei Plin. 21, 7 D. (wo Schöll XII tabb. X, 7 arduitur). – Synkop. Formen dan = dasne, Plaut. asin. 671 u. truc. 373: datin = datisne. Plaut. Curc. 311; truc. 631: dabin = dabisne, Plaut. Bacch. 883; Pseud. 536 u. 1078. – Apokop. Form dedistin = dedistine, Plaut. Curc. 345; trin. 127 u. 129 – Archaist. Infin. Präs. Pass. darei, Corp. inscr. Lat. 1, 205 sq. u.ö. – Parag. Infin. Präs. Pass. darier, Lex vet. bei Fest. 189 (a), 14. – Nach Diom. 379, 25 ist. Pers. Präs. Pass. dor selten, nach Macr. de diff. 23, 8 gar nicht gebräuchlich.

    lateinisch-deutsches > do [2]

  • 16 coorior

    cŏŏrĭor, īri, cŏortus sum - intr. - [st2]1 [-] naître (d'un seul coup), apparaître, surgir, se lever brusquement. [st2]2 [-] s’élever contre, se soulever.    - cooritur tempestas, Caes.: une tempête s'élève.    - sunt coorta terris, Lucr.: (les animaux) sont nés sur la terre.    - donec insidiae coorerentur, Tac. H. 2, 24: jusqu'à ce que l'embuscade se démasquât.    - de integro coortum est bellum, Liv. 21, 8, 2: la guerre se ralluma.    - risus omnium coortus est, Nep. Epam. 8, 5: tous éclatèrent de rire.    - cooriri in rogationes, Liv.: s'élever contre des projets de loi (les combattre).    - pestilentia coorta, minacior tamen quam perniciosior, a foro avertit... Liv. 4: une peste, qui avait éclaté, plus menaçante que meurtrière, détourna du forum...
    * * *
    cŏŏrĭor, īri, cŏortus sum - intr. - [st2]1 [-] naître (d'un seul coup), apparaître, surgir, se lever brusquement. [st2]2 [-] s’élever contre, se soulever.    - cooritur tempestas, Caes.: une tempête s'élève.    - sunt coorta terris, Lucr.: (les animaux) sont nés sur la terre.    - donec insidiae coorerentur, Tac. H. 2, 24: jusqu'à ce que l'embuscade se démasquât.    - de integro coortum est bellum, Liv. 21, 8, 2: la guerre se ralluma.    - risus omnium coortus est, Nep. Epam. 8, 5: tous éclatèrent de rire.    - cooriri in rogationes, Liv.: s'élever contre des projets de loi (les combattre).    - pestilentia coorta, minacior tamen quam perniciosior, a foro avertit... Liv. 4: une peste, qui avait éclaté, plus menaçante que meurtrière, détourna du forum...
    * * *
        Coorior, cooriris, pen. pro. vel cooreris, pen. cor. coortus sum, cooriri. Se sourdre, Se lever de plusieurs lieux et costez, S'esmouvoir.
    \
        Mare coortum saeuit. Lucret. Enflee, eslevee, esmeue et courroucee.
    \
        Cooriri. Plin. Assaillir son ennemi.
    \
        Ventis coortis. Ouid. Eslevez.

    Dictionarium latinogallicum > coorior

  • 17 erumpo

    ērumpo, ĕre, rūpi, ruptum - intr. - [st2]1 [-] sortir avec impétuosité, s'élancer; faire une sortie, se précipiter à travers. [st2]2 [-] se produire subitement, se montrer tout à coup, paraître, se dévoiler, se découvrir. [st2]3 [-] au fig. éclater, se montrer, paraître; éclater (en paroles). - tr. [st2]4 [-] pousser hors de, faire sortir violemment, précipiter hors de, jeter, lancer. [st2]5 [-] percer, briser.    - risus repente erumpit: le rire éclate subitement.    - lacrimae erumpunt: les larmes jaillissent.    - erumpere iracundiam in aliquem: décharger sa colère sur qqn.    - iracundiam in naves erumpere, Caes. B. C. 3, 8, 3: faire éclater sa colère sur les navires.    - in me stomachum erumpere, Cic. Att. 16, 3, 1: décharger sa bile sur moi.    - portis se foras erumpunt, Caes. B. C. 2, 14, 1: ils se précipitent dehors par les portes.    - (ex) castris erumpere: se précipiter hors du camp.    - curae privatae in certaminibus publicis erumpebant, Liv. 7.21: ses soucis personnels se dévoilaient dans les débats publics.    - erumpere nubem, Virg. En. 1, 580: percer le nuage, sortir du nuage.
    * * *
    ērumpo, ĕre, rūpi, ruptum - intr. - [st2]1 [-] sortir avec impétuosité, s'élancer; faire une sortie, se précipiter à travers. [st2]2 [-] se produire subitement, se montrer tout à coup, paraître, se dévoiler, se découvrir. [st2]3 [-] au fig. éclater, se montrer, paraître; éclater (en paroles). - tr. [st2]4 [-] pousser hors de, faire sortir violemment, précipiter hors de, jeter, lancer. [st2]5 [-] percer, briser.    - risus repente erumpit: le rire éclate subitement.    - lacrimae erumpunt: les larmes jaillissent.    - erumpere iracundiam in aliquem: décharger sa colère sur qqn.    - iracundiam in naves erumpere, Caes. B. C. 3, 8, 3: faire éclater sa colère sur les navires.    - in me stomachum erumpere, Cic. Att. 16, 3, 1: décharger sa bile sur moi.    - portis se foras erumpunt, Caes. B. C. 2, 14, 1: ils se précipitent dehors par les portes.    - (ex) castris erumpere: se précipiter hors du camp.    - curae privatae in certaminibus publicis erumpebant, Liv. 7.21: ses soucis personnels se dévoilaient dans les débats publics.    - erumpere nubem, Virg. En. 1, 580: percer le nuage, sortir du nuage.
    * * *
        Erumpo, erumpis, erupi, penul. prod. eruptum, erumpere. Caes. Saillir ou sortir avec violence et impetuosité, Faire une saillie d'une ville sur les ennemis.
    \
        Erumpere in actum. Cic. Sortir à effect.
    \
        Erumpere in nauim. Lucan. Saillir dedens la navire.
    \
        Omnia quae per hoc triennium agitata sunt, in hos dies, in hos menses, in hoc tempus erumpunt. Cic. Sortent et font leur effort.
    \
        In occulto colloqui, quod mox in omnium perniciem erupturum esset. Liu. Qui sortiroit son effect.
    \
        Illustrantur et errumpunt omnia. Cic. Sortent hors et viennent en congnoissance, ou evidence, Se manifestent.
    \
        Haec quo eruptura sint, timeo. Cic. Je crains fort quelle en sera la fin.
    \
        Clades erumpit in ipsos medicos. Ouid. La maladie assault les medecins mesme.
    \
        Gemitus erumpunt. Stat. S'escrevent.
    \
        Ignes ex AEtnae vertice erumpunt. Cic. Sortent, S'escrevent.
    \
        Nubes erumpit. Virgil. Se rompt, S'escreve.
    \
        Sagittae neruo pulsante erumpunt. Virgil. Se descochent.
    \
        Terra fontibus erumpit liquores. Tibul. Jecte hors.
    \
        Erumpere stomachum in aliquem. Cic. Se courroucer contre aucun.
    \
        Erumpere gaudium. Terent. Dire et descouvrir sa joye à aucun.
    \
        Vereor ne isthaec fortitudo in neruum erumpat denique. Terent. J'ay paour que ceste hardiesse et haulte entreprinse ne te face mettre en prison, J'ay paour que tu banderas si fort ton arc, que tu en romperas la chorde.

    Dictionarium latinogallicum > erumpo

  • 18 frango

    frango, ĕre, frēgi, fractum - tr. -    - [gr]gr. ῥήγνυμι -- angl. to break. [st1]1 [-] briser, casser, rompre, fracturer, fracasser; écraser, moudre, broyer; mâcher, manger.    - frangere tibiam, Phaedr.: se casser une jambe.    - laqueo gulam frangere, Sall. C. 55: étrangler avec un lacet.    - patinam frangere, Hor.: casser un plat.    - frangere amnem nando, Luc. 8: fendre les flots du fleuve à la nage.    - cum (fruges) in saxi franguntur, Lucr. 1: quand les grains sont broyés sur la pierre. [st1]2 [-] au fig. briser; rompre, violer, enfreindre; couper, interrompre.    - foedus frangere, Cic.: rompre un traité.    - frangere fidem, Cic.: violer la foi jurée, manquer à sa parole. [st1]3 [-] au fig. adoucir, amollir; adoucir (qqn), attendrir, fléchir, apaiser, calmer.    - calor se frangit, Cic.: la chaleur perd de son intensité, la chaleur diminue.    - cupiditates frangere, Cic.: mettre un frein aux passions.    - misericordiā frangi, Cic. Att. 7: céder à la pitié.    - risus frangit vultus, Petr.: le rire adoucit le visage.    - te ut ulla res frangat? Cic.: toi, te laisser attendrir! [st1]4 [-] briser, affaiblir, diminuer, épuiser, abattre, renverser, ruiner, détruire.    - mollis illa educatio nervos omnes et mentis et corporis frangit, Quint. 1, 2: cette éducation efféminée brise tous les ressorts de l'âme et du corps.    - vim frangere, Cic.: diminuer la force.    - frangi metu, Cic. Off. 1: être abattu par la crainte.    - frangi dolore, Cic. Fin. 2: être accablé par la douleur.    - morantem diem mero frangere, Hor. C. 2: abréger la longueur du jour en buvant.    - sententiam alicujus frangere, Cic. Fam. 1: renverser une opinion.    - quum video..., frangor, Ov.: quand je vois... le courage me manque.    - mea commoda fregit, Cat.: il a détruit mon bonheur.    - Plato ipsa auctoritate me frangeret, Cic. Tusc. 1: Platon m'ébralerait par sa seule autorité. [st1]5 [-] réprimer, dompter, réduire, maîtriser, vaincre, dominer.    - hunc (pedum dolorem) abstinentiā fregit, Plin. Ep. 1: il triompha de cette goutte à force d'abstinence.    - nationes frangere, Cic.: soumettre des nations.    - libidines frangere, Cic.: dompter les passions.
    * * *
    frango, ĕre, frēgi, fractum - tr. -    - [gr]gr. ῥήγνυμι -- angl. to break. [st1]1 [-] briser, casser, rompre, fracturer, fracasser; écraser, moudre, broyer; mâcher, manger.    - frangere tibiam, Phaedr.: se casser une jambe.    - laqueo gulam frangere, Sall. C. 55: étrangler avec un lacet.    - patinam frangere, Hor.: casser un plat.    - frangere amnem nando, Luc. 8: fendre les flots du fleuve à la nage.    - cum (fruges) in saxi franguntur, Lucr. 1: quand les grains sont broyés sur la pierre. [st1]2 [-] au fig. briser; rompre, violer, enfreindre; couper, interrompre.    - foedus frangere, Cic.: rompre un traité.    - frangere fidem, Cic.: violer la foi jurée, manquer à sa parole. [st1]3 [-] au fig. adoucir, amollir; adoucir (qqn), attendrir, fléchir, apaiser, calmer.    - calor se frangit, Cic.: la chaleur perd de son intensité, la chaleur diminue.    - cupiditates frangere, Cic.: mettre un frein aux passions.    - misericordiā frangi, Cic. Att. 7: céder à la pitié.    - risus frangit vultus, Petr.: le rire adoucit le visage.    - te ut ulla res frangat? Cic.: toi, te laisser attendrir! [st1]4 [-] briser, affaiblir, diminuer, épuiser, abattre, renverser, ruiner, détruire.    - mollis illa educatio nervos omnes et mentis et corporis frangit, Quint. 1, 2: cette éducation efféminée brise tous les ressorts de l'âme et du corps.    - vim frangere, Cic.: diminuer la force.    - frangi metu, Cic. Off. 1: être abattu par la crainte.    - frangi dolore, Cic. Fin. 2: être accablé par la douleur.    - morantem diem mero frangere, Hor. C. 2: abréger la longueur du jour en buvant.    - sententiam alicujus frangere, Cic. Fam. 1: renverser une opinion.    - quum video..., frangor, Ov.: quand je vois... le courage me manque.    - mea commoda fregit, Cat.: il a détruit mon bonheur.    - Plato ipsa auctoritate me frangeret, Cic. Tusc. 1: Platon m'ébralerait par sa seule autorité. [st1]5 [-] réprimer, dompter, réduire, maîtriser, vaincre, dominer.    - hunc (pedum dolorem) abstinentiā fregit, Plin. Ep. 1: il triompha de cette goutte à force d'abstinence.    - nationes frangere, Cic.: soumettre des nations.    - libidines frangere, Cic.: dompter les passions.
    * * *
        Frango, frangis, fregi, fractum, frangere. Rompre, Briser, Froisser.
    \
        Frangere aulas in caput alterius. Plaut. Rompre des pots de terre sur la teste d'aucun.
    \
        Fregit brachium. Cic. Il ha le bras rompu, Il s'est rompu le bras.
    \
        Frangere ceruices alicui. Cic. Rompre le col.
    \
        Comam in gradus frangere. Quintil. Testonner sa perruque par eschalons.
    \
        Flegit coxam. Plinius iunior. Il se rompit la cuisse.
    \
        Gleba frangeda versis bidentibus. Virgil. Il fault rompre les mottes. \ Frangere in micas. Plin. Esmier.
    \
        Frangere molis. Plin. Mouldre.
    \
        Fregit nauem. Terent. Sa navire s'est rompue.
    \
        Euri frangunt syluas. Virgil. Les vents rompent les arbres.
    \
        Frangere, ad incorporea transfertur: vt Frangere animum alicuius. Plaut. Vaincre son courage, Descourager, Luy bien rabaisser son caquet.
    \
        Frangere et abiicere aliquem. Cic. Luy rompre ses entreprinses.
    \
        Frangere et comminuere aliquem. Cic. L'affoiblir et destruire.
    \
        Animum pietas, maternaque nomina frangunt. Ouidius. Amollissent, ou Rompent le coeur, Mattent.
    \
        Contundere et frangere latronis audaciam. Cic. Luy faire faire jou, Luy rabaisser ses cornes, ou son caquet.
    \
        Frangere consilia alicuius. Cic. Rompre ses entreprinses.
    \
        Dolor frangit corda fortia. Tibull. Descourage, Matte.
    \
        Diem morantem mero frangere. Horat. Passer un long jour d'esté à boire.
    \
        Frangere dignitatem suam. Cic. Abbaisser, Amoindrir.
    \
        Doli frangentur inanes. Virgil. Seront vaincuz.
    \
        Frangere fidem. Cic. Faulser sa foy.
    \
        Foedus. Cic. Rompre l'alliance et convenance.
    \
        Gemitu supplice frangere aliquem. Stat. L'amollir et addoulcir.
    \
        Hominem frangere. Cic. Vaincre le coeur d'aucun, Le faire condescendre à nostre volunté.
    \
        Imperium. Horat. Rompre et ruiner la domination tyrannique d'aucun.
    \
        Mala ingenium fregere meum. Ouid. Ont matté.
    \
        Frangere aliquem ingenio et industria. Cic. Destruire, Affoiblir.
    \
        Leges alicuius frangere. Lentulus Ciceroni. Enfraindre les loix, Les trespassez.
    \
        Mandata. Horat. Contrevenir à ce qu'on nous a commandé, Enfraindre, Trespasser.
    \
        Nationes frangere et domare. Cic. Matter et donter, Rendre subjects, Mettre et reduire en obeissance.
    \
        Opes frangere inimicorum. Liu. Destruire.
    \
        Patientia frangere aliquem. Cic. Vaincre.
    \
        Poenas leuiter frangere. Lucret. Amoindrir, Faire que la peine ne semble point si grande.
    \
        Se laboribus frangere. Cic. Se debiliter et affoiblir.
    \
        Sententiam alicuius frangere. Cic. Confuter l'opinion d'aucun, et la faire trouver mauvaise.
    \
        Frangere vires. Cic. Matter.
    \
        Frangi. Cic. Perdre patience ou constance, Perdre coeur et courage, Se descourager.
    \
        Mare aestu frangitur. Lucret. La mer est tormentee et debatue par le flot et reflot.

    Dictionarium latinogallicum > frango

  • 19 mendosus

    mendōsus, a um [st2]1 [-] plein de défauts, incorrect, défectueux; vicieux, corrompu, dépravé. [st2]2 [-] qui se trompe, qui commet des erreurs, qui copie incorrectement.    - mendosus risus, Apul.: rire forcé.    - adv. - mendosum tinnire, Pers. 5, 106: sonner mal, rendre un son faux.
    * * *
    mendōsus, a um [st2]1 [-] plein de défauts, incorrect, défectueux; vicieux, corrompu, dépravé. [st2]2 [-] qui se trompe, qui commet des erreurs, qui copie incorrectement.    - mendosus risus, Apul.: rire forcé.    - adv. - mendosum tinnire, Pers. 5, 106: sonner mal, rendre un son faux.
    * * *
        Mendosus, pen. prod. Adiectiuum: vt Exemplar mendosum. Plin. iunior. Plein de faultes, Incorrect, Mendeux.
    \
        His laudationibus historia rerum nostrarum est facta mendosior. Cic. Elle est plus remplie de mensonges.
    \
        Deesse aliquam partem, et superare, mendosum est. Cic. C'est un grand vice, ou grande faulte, quand il s'en fault quelque partie, etc.
    \
        Cur in Verrutii nomine mendosus esset. Cic. Pourquoy il failloit en escripvant ce mot Verrutius.
    \
        Natura mendosa. Horat. Vitieuse, Pleine de vices.

    Dictionarium latinogallicum > mendosus

  • 20 soccus

    soccus, i, m.    - voir hors site soccus. [st1]1 [-] socque, sandale, brodequin (chaussure basse et légère en usage chez les Grecs; chaussure des dames romaines et des efféminés; chaussure des comédiens [] cothurne de la tragédie). [st1]2 [-] comédie, genre comique.    - ad tragicos soccum transferre coturnos, Mart. 8, 3: passer de la comédie à la tragédie. --- Quint. 10, 2, 22.    - risus socci [ → luctus cothurni. --- Claud. in Eutr. 1, 299.
    * * *
    soccus, i, m.    - voir hors site soccus. [st1]1 [-] socque, sandale, brodequin (chaussure basse et légère en usage chez les Grecs; chaussure des dames romaines et des efféminés; chaussure des comédiens [] cothurne de la tragédie). [st1]2 [-] comédie, genre comique.    - ad tragicos soccum transferre coturnos, Mart. 8, 3: passer de la comédie à la tragédie. --- Quint. 10, 2, 22.    - risus socci [ → luctus cothurni. --- Claud. in Eutr. 1, 299.
    * * *
        Soccus, socci. Terent. Une maniere de brodequin ancien dequoy usoyent hommes et femmes.
    \
        Detrahere alicui soccos. Terent. Le desbrodequiner.

    Dictionarium latinogallicum > soccus

См. также в других словарях:

  • Risus — Risus: The Anything RPG is a rules light generic role playing game (RPG) written, designed and illustrated by S. John Ross of Cumberland Games and Diversions.cite web| url=http://www.gamegrene.com/node/113|title=The Homebrew Review, #2: Risus|… …   Wikipedia

  • Risus — Risus: Das alles geht Rollenspiel (Originaltitel Risus: The Anything RPG) ist ein regelarmes generisches Pen Paper Rollenspielsystem. Es wurde von S. John Ross geschrieben und illustriert und kann derzeit auf den Webseiten seines… …   Deutsch Wikipedia

  • risus — /rīˈsəs or rēˈsŭs/ noun 1. A laugh 2. A grin ORIGIN: L rīsus, ūs laugh • • • risus sardonicus /sär donˈik əs or ŭsˈ/ noun (pathology) A sardonic grin, or drawing back of the corners of the mouth by spasm of the muscles, as in tetanus …   Useful english dictionary

  • Risus — (lat.), das Lachen. Risum teneātis amīci! Freunde, haltet das Lachen, R. sardonĭus, 1) s. Sardonisches Lachen; 2) so v.w. Krampflachen …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Risus — Risus, lat., das Lachen; risum teneatis amici! lat., verhaltet das Lachen, Freunde! …   Herders Conversations-Lexikon

  • Risus Suit Hotel — (Алания,Турция) Категория отеля: Адрес: Oba gol mevkii dadaslar cad 17 sk. no:16 , 0 …   Каталог отелей

  • Risus sardonicus — is a highly characteristic, abnormal, sustained spasm of the facial muscles that is most often observed as a symptom of tetanus. The name of the condition derives from the appearance of raised eyebrows and an evil, open grin that it gives to its… …   Wikipedia

  • Risus Otel — (Бозджаада,Турция) Категория отеля: Адрес: Cumhuriyet Mah.Şükran Sokak no.4 BOZCAADA, 17 …   Каталог отелей

  • RISUS fimulachrum — ut Dei, Lycurgum apud Lacedaemonios erexisse, testis est Plutarchus. Putabat enim ille, Risum laboris et modesti victus esse condimentum. Hypatenses Thessali huic Deo quotannis rem divinam, in summa laeitia, faciebant. Eidem sacrum diem multis… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Rĭsus paschalis — (lat.), Ostergelächter, s. Ostern, S. 174 …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Risus sardonicus — Krämpfe der Gesichtsmuskulatur (Risus sardonicus) Der Risus sardonicus (lat. für Sardonisches Lachen, häufig ungenau als Teufelsgrinsen übersetzt) ist ein Symptom einer Infektion mit Clostridium tetani. Diese Bakterien erzeugen Tetanus, den… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»